Diagram Ishikavy – co to jest i kiedy się go stosuje?

Gdy pojawia się problem jakościowy, nie wystarczy jedynie zażegnanie chwilowego kryzysu. By wyeliminować go na dobre, koniecznie jest dotarcie do przyczyn problemu. Nie zawsze jednak jest to łatwe i oczywiste. Pomóc w tym mogą różne narzędzia zarządzania jakością. Jednym ze szczególnie popularnych metod na dotarcie do możliwych przyczyn błędów jest diagram Ishikawy. Czym jest diagram rybiej ości i kiedy się go wykorzystuje?

Diagram Ishikawy jako narzędzie rozwiązywania problemów

Twórcą wykresu Ishikawy, zwanego też diagramem rybiej ości lub diagramem przyczynowo-skutkowym, jest Kaoru Ishikawa. Był profesorem Uniwersytetu Tokijskiego, który w latach 60. opracował tę metodę. Diagram przyczynowo skutkowy Ishikawy prezentuje w sposób graficzny wszystkie czynniki oraz powiązania pomiędzy nimi, które mogą być potencjalnymi przyczynami problemu. Pozwala na przeprowadzenie rzetelnej analizy przyczyn w momencie, gdy istnieje wiele potencjalnych przyczyn powstania problemu lub nie jesteśmy w stanie jej w ogóle określić. Gotowy wykres przypomina rybią ość, stąd nazwa. Głową „ryby” jest problem, a odchodzące ości to główne przyczyny powstania problemu.

Budowa diagramu Ishikawy

Jak wygląda diagram Ishikawy? Tworzenie diagramu Ishikawy rozpoczynamy od „głowy ryby”, czyli głównego problemu. Od połączonego z głową kręgosłupa odchodzą ości, symbolizujące główne grupy przyczyn. Zestaw kategorii przyczyn może się zmieniać w zależności od natury występującego problemu. By wyodrębnić, najczęściej stosuje się system 5M, który w razie potrzeby może być rozszerzony jako 5M+3M lub 5M+E. Pod skrótem 5M kryją się najczęstsze możliwe przyczyny niepowodzenia danego projektu:

• Man (Człowiek)
• Material (Materiał)
• Machine (Sprzęt)
• Method (Metoda)
• Management (Kierownictwo)

Wykorzystanie diagramu Ishikawy w praktyce

Analiza problemu za pomocą diagramu Ishikawy ma przede wszystkim zastosowanie w momencie, gdy nie jesteśmy w stanie wskazać jednej konkretnej przyczyny niepowodzenia danego procesu lub możliwych przyczyn problemu występuje kilka. Zastosowanie diagramu Ishikawy pozwala przeprowadzić kompleksową analizę problemu i przeanalizować wszystkie możliwe przyczyny. Diagram Ishikawy sprawdzi się w przypadku złożonych problemów jakościowych, gdzie ciężko znaleźć źródło przyczyny problemu. Jest to także metoda rozwiązywania problemów, które powtarzają się cyklicznie i koniecznie jest dotarcie do źródeł problemu. Poprzez burzę mózgów przeprowadzoną przez wybrany zespół możliwe jest przeanalizowanie po kolei wszystkich czynników dotyczących przyczyn problemów.